Docent Melissa: ‘Het is mijn rol om in de klas te praten over mentale gezondheid’

Als docent heb je niet altijd door wanneer jongeren in jouw klas last hebben van mentale problemen. Misschien vinden ze het spannend om er over te praten en voelen ze zich niet veilig genoeg om hun verhaal te delen. Melissa geeft kunstles op Produs praktijkonderwijs in Arnhem. Doordat jongeren bezig zijn met kunst in haar les, kunnen ze hun emoties beter een beeld geven. Zo ziet Melissa een mogelijkheid om in gesprek te gaan wanneer haar jongeren bijvoorbeeld niet lekker in hun vel zitten. In het kader van #ikbenopen deelt ze haar verhaal!

Bekijk onze scholenprogramma’s #ikbenopen

Kun je iets meer vertellen over de klas waaraan je lesgeeft? Wat voor type jongeren zijn dit?
“Ik geef kunstles aan verschillende klassen. Dit zijn hele wisselende groepen, van jongeren met elk een andere geloofsovertuiging tot jongeren die in een azielzoekerscentrum verblijven. Met al deze verschillende achtergronden ontstaan er vaak misstanden, simpelweg omdat de jongeren elkaar niet begrijpen. Zo kan er soms ook een onveilige situatie ontstaan, omdat ze te weinig van elkaar weten. Als docent ben je druk bezig om die bewustwording van elkaar te verhogen. Maar ook om de jongeren te laten inzien dat je iets goeds voor een ander kunt doen, zonder dat je daar zelf persé iets aan hebt.”

We hebben het deze week veel over mentale gezondheid. Hebben ‘jouw’ jongeren het daar vaak over?
“Op het moment dat jongeren bezig zijn met een vaardigheid, putten ze vaak uit eigen ervaringen. Vanuit hun gevoel of emotie. In dat opzicht krijg ik vaak direct feedback over de emoties die jongeren voelen. Zo hebben we een jongen op school die vroeg of hij een schilderij mocht maken. Hij schilderde een jongen de dezelfde uiterlijke kenmerken had als hemzelf. Rondom het hoofd van de jongen tekende hij woorden die te maken hadden met ADHD. Dat maakt iemand niet zo maar. Dat is een super mooie aanleiding om met deze jongere in gesprek te gaan. Waarom teken je dit? Hoe leeft dit zo bij jou? Wat betekent dit voor jou? Dan is de drempel voor een jongere lager om diens mentale gezondheid te vertellen.”

Gebeurt dat vaker? Dat deze jongeren kiezen om hun gevoelens op een beeldende manier uiten?
“Ik denk dat deze jongeren zich er vaak niet bewust van zijn dat hun emoties hun gedrag beïnvloedt. Zo reageren ze misschien sneller boos in een conflictsituatie. Dat is niet omdat ze echt boos zijn op de andere persoon, maar omdat ze zelf frustraties hebben waardoor ze prikkelbaar zijn en dus zo reageren. Als je er als docent naar vraagt, kunnen ze vaak niet de juiste woorden vinden om het uit te leggen. Door het maken van bijvoorbeeld een tekening worden hun emoties blootgelegd en kun je hen als docent beter helpen.”

“Als jongeren hun emoties kunnen uitbeelden door bijvoorbeeld een tekening te maken, dan is de oorzaak van het probleem sneller zichtbaar en kun je hen als docent beter helpen.”

Hoe maak jij mentale gezondheid bespreekbaar in de klas?
“Als jongeren een taak krijgen en het lukt ze niet om er überhaupt aan te beginnen, dan zit daar vaak onbewuste weerstand achter. Als een jongere dan met diens verhaal komt, dan probeer ik dit ook klassikaal te bespreken. Natuurlijk als de jongere daar oké mee is. De reacties die daarop komen zijn simpel maar ontzettend mooi. De jongeren geven elkaar tips en helpen elkaar. Zo leeft het delen van verhalen steeds meer in de klas! Ik geloof dat elkaar helpen en iets goeds doen voor een ander ook echt in de kern van deze jongeren zit. Het komt gewoon niet altijd tot uiting, omdat ze vaak niet worden begrepen.”

Wat zou de rol van de docent moeten zijn om mentale gezondheid te bespreken?
“Ik denk dat als je je als docent kwetsbaar opstelt, je hier veel voor terug krijgt. Ook en juist bij deze jongeren. De jongeren in mijn klas kunnen heel goed aanvoelen hoe de vork in de steel zit. Misschien gebruiken ze niet altijd de juiste woorden of past hun gedrag niet altijd bij hun gevoel, maar ze zijn erg meelevend. Als ik me als docent kwetsbaar opstel, over mentale gezondheid of een ander moeilijk onderwerp, wil de klas als eerste weten hoe het met mij gaat. Hun empathisch vermogen is dan eigenlijk heel groot. Ik zie het dan ook als mijn rol om dit te stimuleren in de klas.”

Je hebt met deze klas ook meegedaan aan het Young Impact-programma. Wat zag je in de klas gebeuren?
“Toen de trainers binnenkwamen, ontstond er een onwennige situatie. Ik zat als docent naast de jongeren in plaats dat ik voor de klas stond. Daar werden de jongeren een beetje zenuwachtig van. Wat gaat er nu gebeuren? Dat zag ik terug in hun afwachtende houding. Maar juist omdat de trainers zo positief en behulpzaam waren, merkte ik dat de angst en spanning van de jongeren verdween en er ongeremd enthousiasme voor in de plaats kwam. Zo gingen ze helemaal ‘aan’ op het idee om iets goeds te doen voor ouderen. Binnenkort organiseren ze een bingo avond met lekker eten voor het bejaardenhuis om de hoek.”

“Maar juist omdat de trainers zo positief en behulpzaam waren, merkte ik dat de angst en spanning van de jongeren verdween en er ongeremd enthousiasme voor in de plaats kwam.”

Waarom is dit maatschappelijke bewustzijn onder jongeren belangrijk?
“Ik kan me goed vinden in het gedachtegoed van Young Impact: iets goeds doen voor een ander en ervaren dat jij daar een goed gevoel van krijgt. Onze jongeren krijgen namelijk vaak hulp van hun omgeving, maar hebben niet zelf geleerd om iets goeds te doen van een ander. Het is goed om dit jongeren zelf te laten ervaren welk gevoel je krijgt als je iets goeds doet voor een ander. Het mooie van jullie trainers is dat de jongeren ervaren dat zij nét wat nieuwe energie meenemen. De peer to peer methodiek van deze trainers werkt als een voorbeeldfunctie. Ze vertellen eigenlijk hetzelfde als de leraren, maar de jongeren zijn sneller geneigd om het over te nemen van een gelijke.”

Bekijk onze scholenprogramma’s #ikbenopen