Algemeen

Docent Lucelle strijdt voor meer diversiteit en inclusie in het onderwijs

Docent Lucelle strijdt voor meer diversiteit en inclusie in het onderwijs
Terug naar het overzicht Lisa Waterman | 5 november 2021

Als docent met Surinaamse roots is Lucelle Comvalius geen onbekende in het gesprek rondom diversiteit in de klas. Ze ziet het als haar taak om collega’s en leerlingen te leren dat diversiteit verder gaat dan een persoon van kleur uitnodigen in je groep. Het gaat juist om inclusief zijn, zorgen dat iedereen er bij hoort. Wij spraken Lucelle over haar ervaring in de klas én welke tips zij heeft voor een inclusievere schoolomgeving.

Waarom heb je de overstap van vo naar hbo gemaakt?
“Mijn droom was altijd om op een lerarenopleiding les te geven. Maar ik vond dat ik eerst ervaring voor de klas moest hebben voordat ik toekomstige leraren daadwerkelijk iets kon bijbrengen. Toen ik Leraar van het Jaar werd in 2019, heb ik veel dingen buiten mijn comfort zone gedaan. Maar toch durfde ik niet te solliciteren op een hbo-functie. De eerste keer dat ik werd uitgenodigd om te praten bij een tv-programma, zei ik nee. Toen zei mijn klas: ‘Wacht eens even, jij daagt ons uit om te interviewen, te dansen, te presenteren, en u gaat niet naar dat tv-programma? Dat is flauw!’ Daar hadden ze natuurlijk gelijk in. Als docent moet je óók je angst aankijken en buiten je comfort zone stappen. Dus solliciteerde ik bij hogeschool Windesheim.”

Hoe geef jij vorm aan de ‘nieuwe’ manier van lesgeven?
“We zien steeds meer dat jongeren initiatief moeten nemen, en dat er in het onderwijs meer ruimte moet zijn voor eigen leervragen. Dat vergt een nieuwe manier van werken én een ander type docent dan de traditionele docent die wij allemaal kennen. Toen ik vroeger les kreeg, werd er alleen maar informatie gezonden. Nu ga ik in samenspraak met studenten hun les vormgeven. Ik leer hen de basis van de lerarenopleiding, maar er is ook ruimte voor eigen inbreng. Zo namen mijn studenten het initiatief om naar Kanaleneiland in Utrecht te gaan om daar te praten met andere jongeren om te ervaren hoe het is om les te geven in een achterstandswijk. Hoe geweldig is het om dat samen met studenten te bedenken?”

“Als docent moet je óók je angst aankijken en buiten je comfort zone stappen.”

Lucelle bij De Vooravond op NPO 1

Wat is volgens jou de rol van de docent als het gaat om meer diversiteit in het onderwijs?
“Docenten hebben een maatschappelijke rol om écht samen in gesprek te gaan met jongeren over problemen die spelen in de maatschappij. Dus ook over diversiteit en inclusiviteit. Vernã Myers zei: ‘Diversity is being invited to the party; Inclusion is being asked to dance.’ Diversiteit eindigt niet met het aannemen van verschillende typen jongeren of docenten op school, er komt pas verandering als je ook inclusief bent. Dat je luistert naar iemand, en dat iemand écht mag meedoen. Ik denk dan altijd aan mijn geschiedenisleraar, die met ons het gesprek aan ging over slavernij, apartheid, discriminatie, onderscheid maken, vooroordelen en andere onderwerpen die niet in de lesboeken stonden. Hij leerde ons dat diversiteit niet alleen gaat over zwart of wit, maar ook over seksuele voorkeur of verstandelijke- en/of lichamelijke uitdagingen.”

“Diversity is being invited to the party; Inclusion is being asked to dance.”

Wat is jouw eigen ervaring daarmee?
“Vroeger zat ik op een witte school. Ik was één van de vier leerlingen van kleur binnen alle leerjaren. Daarom ben ik me op latere leeftijd zo gaan uitspreken over representatie in het onderwijs, omdat leerlingen van kleur niet beseffen dat zij óók een toekomst als leraar kunnen hebben. Ze hebben alleen nooit een voorbeeld gehad van een juf of meester van kleur.  Ik werkte ooit op een school waar leerlingen weigerden mij de hand te schudden. Ik zou ‘afgeven’ vanwege mijn huidskleur. Dat is niet oké. Gelukkig heb ik ook goede ervaringen. Toen ik bijvoorbeeld op een school in Hilversum werkte waar mijn ideeën en visie op waarde werden geschat. Ik was niet zomaar aangenomen omdat ze een docent van kleur nodig hadden, maar écht omdat ik iets te bieden had.”

Wat heftig. Hoe ga jij om met die weerstand tegen diversiteit?
“Bij dit soort onderwerpen denken docenten vaak: ‘Dat wordt vast wel bij Maatschappijleer behandeld’. Die gedachte moeten we loslaten. De grenzen tussen de verschillende vakken en wat leeft in de samenleving moeten meer vervagen. Als ik wiskunde geef en ik hoor een vervelende opmerking over de seksuele voorkeur van een leerling, dan geef ik het niet alleen door aan de mentor, maar dan ga ik ook zelf het gesprek aan. En dat zouden veel meer docenten moeten doen. We moeten niet bang zijn om het gesprek aan te gaan. Het gaat erom dat je leerlingen leert dat ze hun mening op een respectvolle manier moeten uiten.”

“Als ik wiskunde geef en ik hoor een vervelende opmerking over de seksuele voorkeur van een leerling, dan geef ik het niet alleen door aan de mentor, maar dan ga ik ook zelf het gesprek aan”

Fotografie door Hetty van Oijen

Wat is het belang van meer rolmodellen en representatie in het onderwijs?
“Mijn dochter merkte het al vroeg op: ‘Mam, jij bent zwart en papa is wit. Families zoals die van ons zie ik niet terug in mijn lesboeken. Jij moet dat oplossen.’ Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, maar ik zei wel dat zij zélf het verschil kan maken. Door in elke opdracht die ze inlevert, na te denken over diversiteit en inclusiviteit. Dat kan iedere docent ook doorvoeren. Als jij als docent een klas met verschillende geloofsovertuigingen of afkomsten hebt, dan is het aan jou om deze beter te leren kennen. Zo kun je jongeren beter en gerichter helpen. Wees ook eerlijk over je eigen vooroordelen en hoe je daarmee handelt.”

Wat wil jij andere docenten meegeven over diversiteit en inclusiviteit?
“Wij docenten zijn niet per se geschoold om maatschappelijke discussies in de klas te leiden. Maar jij kunt er wel voor zorgen dat er over het onderwerp gepraat wordt. Zorg dat je omgeving inclusief is. Spreek je manager en collega’s erop aan. Draag bij aan een veilige omgeving op de werkvloer zodat iedereen zich veilig voelt om diens mening te delen. En los het niet alleen op; daar heb je organisaties als Young Impact voor. Young Impact-trainers nemen de les over en jongeren krijgen de ruimte om over belangrijke onderwerpen na te denken en vragen te stellen. Dat is ontzettend waardevol!”

Bekijk onze programma’s

Door Lisa Waterman

Lisa zet haar communicatie skills in om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk jongeren en scholen kennis maken met Young Impact.

Gerelateerde artikelen

Heb je vragen?

Neem contact met ons op via: